2023-2024 оқу жылы бойынша Ата аналарды педагогикалық қолдау орталығының ашылуы туралы анықтама
АТА-АНАЛАРДЫ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҚОЛДАУ БАҒДАРЛАМАСЫ
КІРІСПЕ
Бiлiм беру саласындағы жетекшi үрдiстердің бiрi бiлiм беру қызметтерiнiң түпкiлiктi нәтижелерiн, яғни мектепте оқу нәтижесiнде баланың иеленуi тиiс бiлiмi мен дағдыларын қайта ойластыру болып табылады. Олардың арасында психологиялық әл-ауқатты, физикалық денсаулығын сақтауға, күйзеліс пен белгісіздік жағдайларында өзін-өзі сақтау құзыреттерін дамытуға көмектесетін әлеуметтік және эмоциялық дағдылар, сондай-ақ коммуникациялық дағдылар мен кең әлеуметтік байланыстарды құру қабілеті ерекшеленеді. Алайда, осы бағытта нәтижеге қол жеткізу отбасы мен мектептің тиімді өзара іс-қимылынсыз мүмкін емес. Мектепте де, отбасында да баланың үйлесімді дамуы үшін қолайлы климат қалыптасуы тиіс. Қазақстандық қоғамда рефлексияны қамтитын жағымды тәрбие мәдениетін; ата-аналардың бала-ата-ана қарым-қатынасы қалыптасатын құндылықтар мен тәрбие үлгілерін таңдау жауапкершілігін дамыту; әр баланың физикалық, интеллектуалдық және әлеуметтік-эмоционалдық дамуы үшін қолайлы жағдайлар жасауға ұмтылу қажет. Ата-аналарды қолдау балаларға өзіне деген сенім, эмоциялық басқару, сыныптастары тобында өмір сүру және ұжымда жұмыс істеу сияқты әлеуметтік және эмоциялық дағдыларды дамытуға көмектеседі. Ата-аналарды мектептің оқу процесіне тарту баланың білім алуы мен оқуына оң көзқарасты қалыптастыруға көмектеседі, баланың академиялық нәтижелерін жақсартуға ықпал етеді, бұл болашақта білім берудің жалғасуына және өзін-өзі дамытуға ұмтылуға әкеледі. Бұл жолда ата-аналар баланың әр кезеңдегі физиологиялық, эмоциялық, интеллектуалдық даму ерекшеліктерін, бала - ата-ана арасындағы жағымды қарым-қатынастарын құру жолдарын білуі қажет. Қазақстан Республикасының барлық өңірлеріндегі білім беру ұйымдарында 2023-2024 оқу жылында ашылған Ата-аналарды педагогикалық қолдау орталықтары осы білім мен дағдыларды меңгеруге көмек көрсетуге арналған. Мектеп пен ата-аналар қоғамдастығының өзара іс - қимылы білім беру процесінің маңызды аспектісі болып табылады, ол оқушылар үшін қолайлы оқу ортасын құруға ықпал етеді. Мектеп пен ата-аналар қоғамдастығының тиімді өзара іс-қимылы серіктестік құруға, білім беру процесін жетілдіруге және оқушылардың жан-жақты дамуына ықпал етеді. Мектеп пен ата-аналар қоғамдастығының өзара іс-қимылы саласындағы әлемдік ғылыми-практикалық тәжірибе ата-аналардың өз балаларын оқытуға қатысу түрлерінің иерархиясын көрсететін білім беру ұйымдарына ата-аналарды тарту моделін ұсынады. Ол негізгі төрт деңгейді ажыратады: 1. Алғашқы екі деңгей – негізгі қарым-қатынас (балалардың білім беру нәтижелерін бақылау және мектепке қажетті ақпарат беру; мұғалімдермен DOC ID KZN6YWP202410001966D42F6A7 6 қарым-қатынас жасау, бала туралы ақпарат алу) және үй ортасын қарым-қатынас жасау, бала туралы ақпарат алу) және үй ортасын жақсарту (үйде білім беру ортасы, тәртіп, денсаулық сақтау, үй тапсырмасын орындауға көмектесу, үйде оқу) – іс жүзінде ата-аналардың баланың оқу процесіне қатысуын көрсетеді. 2. Екі жоғары деңгей – еріктілік (мектепте басқа оқушылармен және атааналармен өзара іс-қимыл жасау) және адвокаттық қызмет (жергілікті тұрғындармен және ұйымдармен өңірлік ауқымда жұмыс істеу) – бұл атааналардың білім беру ұйымының өміріне белсенді қатысуын білдіреді. 3. Ең жоғары деңгей – өкілеттік беру – ата-аналар мектеп саясатын анықтап, мектепте шешім қабылдауға ықпал ете алған кезде қол жеткізіледі. Білім беруге тиімді қатысқаны үшін бұл деңгейдегі балалар, ата-аналарға білім, сенім және көшбасшылық қасиеттер қажет. Құрылған Ата-аналарды педагогикалық қолдау орталықтары (бұдан әрі - АПҚО) ата-аналардың білім беру процесіне қатысуының осы басым деңгейін көрсетеді. Ата-аналарды тарту, мұғалімдер мен ата-аналар арасындағы өзара ісқимыл мен сенімді қарым-қатынастарды нығайту балалардың мүддесі үшін табысты ынтымақтастық үшін негіз болады
2024-2025 ОҚУ ЖЫЛЫНДА БIЛIМ БЕРУ ҰЙЫМДАРЫНДАҒЫ АПҚО -НЫҢ ҚЫЗМЕТI ТУРАЛЫ
АПҚО сабақтарының мазмұнының негізі Ата-аналарды педагогикалық қолдау орталықтарының қызметі балалардың әл-ауқаты ұғымына негізделген, өйткені ата-аналар баланы дамыту мен тәрбиелеуде басты рөл атқарады. Өзара сыйластық пен қолдау отбасының әрбір мүшесіне басқаларға деген сүйіспеншілік пен қамқорлықты сезінуге көмектеседі – бұл құндылықтар қақтығыстар мен дауларды тиімді шешу, ымыраға келу және бір-бірін түсіну қабілетін қалыптастырады. Отбасында әл-ауқатты қалыптастыру және қолдау оның барлық мүшелерінің үнемі күш-жігерін, назарын және қамқорлығын талап етеді, ал үй ортасы - бала білім алып, дами бастайтын алғашқы орта. Эмоциялық тұрақтылық және ата-ана-баланың жағымды қарым-қатынасы салауатты үй ортасына ықпал етеді. Ата-аналар баланың салауатты психологиялық дамуы үшін аса маңызды эмоциялық қолдау мен қауіпсіздікті қамтамасыз етеді. Отбасының әл-ауқатын қалыптастыруға отбасының барлық мүшелерінің денсаулығына қамқорлық жасау, тұрақты медициналық тексерулер, дұрыс тамақтану және дене белсенділігі әсер етеді. Ата-аналар балаларды дұрыс тамақтанумен, ұйқы үлгілерімен және дене белсенділігімен қамтамасыз етеді, бұл дене бітімінің дамуына және жалпы денсаулығына ықпал етеді. Ата-аналар ерте балалық шақтан бастап білім беру жүйесінде маңызды рөл атқарады. Олар ұйқы мен демалудың көлемі мен сапасына назар аудара отырып, күн тәртібін қадағалай алады, үй тапсырмасын орындауға көмектеседі, білімге деген қызығушылықты ынталандырады және баланың психикалық қабілеттерін дамытып, сақтай алады. Олар балаларға қақтығыстарды шешуді үйренуге, ынтымақтасуға және басқаларды құрметтеуге көмектеседі. Отбасының әрбір мүшесі өз сезімдері мен пікірлерін білдіре алуы үшін ата-аналар мен балалар арасында сенімді қарымқатынасты дамыту маңызды, оған отбасылық байланыстарды нығайтатын бірлескен іс-шаралар, мерекелер, демалыс және отбасылық дәстүрлер ықпал етеді. Жеке әл-ауқат ұғымы соңғы онжылдықта кең тараған, әр түрлі зерттеушілер әзірлеген және Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (бұдан әрі – ДДҰ) ұсынымдарында көрініс тапқан. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДҰ): Өзінің басылымдарында денсаулықты анықтауда ұйымға тек физикалық қана емес, сонымен қатар психикалық және әлеуметтік әл-ауқат та кіреді. PERMA әл-ауқат моделі: Оң психологияның негізін салушылардың бірі Мартин Селигман әзірлеген PERMA моделі әл-ауқаттың бес негізгі элементін DOC ID KZN6YWP202410001966D42F6A7 10 қамтиды: Позитивті эмоция, өзара іс-қимыл, қарым-қатынас, мағына және жетістік. Маслоу, Абрахам (1954): Өзінің қажеттіліктер иерархиясы теориясында Маслоу адам қажеттіліктерінің әр түрлі деңгейлерін талқылайды, оларға физиологиялық (физикалық әл-ауқат), қауіпсіздік қажеттіліктері (физикалық және әлеуметтік әл-ауқатпен байланысты), әлеуметтік қажеттіліктер (әлеуметтік әл-ауқатпен байланысты), сыйластық қажеттіліктері (эмоциялық әл-ауқатпен байланысты), өзін-өзі өзектендіру қажеттіліктері (танымдық игілікпен байланысты) жатады. Рейф, Кэрол (1989): Кэрол Д. Рейф танымдық, эмоциялық, әлеуметтік әлауқатпен байланысты алты компонентті қамтитын психологиялық игіліктің негізін жасады: дербестік, жеке өсу, өзін-өзі бағалау, басқалармен жағымды қарым-қатынас, өмірдегі мақсаттар, қоршаған орта. Бұл дереккөздер мен модельдер игіліктің әр түрлі аспектілері мен олардың өзара байланыстарын жан-жақты түсінуді қамтамасыз етеді, соның негізінде негізгі төрт түрді ажыратамыз: Когнитивтік әл-ауқат - есте сақтау, назар аудару, түсіну және үйрену қабілеті, ой процестерінің дамуы, интеллект сияқты психикалық процестердің дамуы. Танымдық әл-ауқат бұл процестердің оңтайлы жұмыс істейтін жағдайын көрсетеді, бұл адамдарға толық өмір сүруге мүмкіндік береді. Дене әл-ауқаты - организмнің сыртқы жағдайларға бейімделуі, оның барлық органдары мен жүйелерінің жақсы үйлестірілген жұмысы, сондай-ақ берік иммунитет. Салауатты өмір салты мәдениеті: күнделікті режим, дұрыс тамақтану, сапалы ұйқы, дене белсенділігі, демалыс, денсаулық және қазіргі адамның бейнесі. Эмоциялық әл-ауқат - баланың өз эмоциясы мен мінез-құлқын түсініп, бақылай білуі, баланың жеке басының қалыпты дамуына, жағымды қасиеттердің дамуына, басқа адамдарға деген достық қарым-қатынасқа, басқа адамның сезімі мен жағдайына қайғы-қасірет, қайғы-қасірет сезінуіне септігін тигізетін сенім, қауіпсіздік сезімі. Әлеуметтік әл-ауқат - әлеуметтік өзара іс-қимыл дағдыларын қалыптастыру, өзара қарым-қатынас орнату, ынтымақтастық, жанжалдарды шешу, айналадағы шындықпен өзара әрекеттесуде тұрақтылық, төтенше жағдайларда қауіпсіз мінез-құлық және қорғау дағдыларын дамыту. Ата-аналарды педагогикалық қолдау орталығында психологиялық және педагогикалық білім беру сабақтарының мазмұны мынадай әл-ауқат түрлеріне негізделед
1-4 СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ АТА-АНАЛАРЫНА АРНАЛҒАН САБАҚТАР
- Сабақ Сапалы ұйқы – балалардың дамуы мен денсаулығының негізі
- Мақсаты: баланың физикалық және психикалық денсаулығын сақтау факторы ретінде ата-аналардың ұйқыға құндылық қатынасын қалыптастыру.
- Міндеттері: 1. Ата-аналардың баланың толыққанды ұйқысын қамтамасыз етуі үшін қолайлы жағдай жасауға деген ұмтылысын дамыту; 2. Салауатты ұйқының баланың ағзасы мен дамуына әсері және ұйқының бұзылуының теріс салдары туралы түсініктерді тереңдету; 3. Баланың ұйқысы пайдалы болуы үшін күн тәртібін сақтаудың нақты алгоритмін қалыптастыру. Жеке тұлғаның ұлттық құндылықтары мен қасиеттері: Әділеттілік және жауапкершілік Жоспар:
- Кіріспе бөлім Кіріспе сөз ·«Менің балам» сергіту жаттығуы
- Негізгі бөлім ·«Ұйқының баланың тұлғалық дамуына әсері» ·Топпен жұмыс істеу. ·Ми шабуылы «Ұйқыға тыйым салу және салт-дәстүрлер» ·«Дұрыс ұйқы ережелері» топтық жұмыс ·«Салауатты ұйқы» - идеялар шеберханасы. Топтық жұмыс
- Қорытынды бөлім ·
- Рефлексия «Түсті спектр» Күтілетін нәтижелер: - ата-аналар баланың толыққанды ұйқысын қамтамасыз етеді; - ата-аналар ұйқының баланың денсаулығы мен дамуына әсерін түсінеді; - ата-аналар баланың дұрыс ұйқысын ұйымдастыру дағдыларын меңгереді. Сабақтың ұзақтығы: 60 минут
Отбасы құндылығы – сарқылмас қазына
Сүйіспеншілік – сыйластық кілті
Ата аналарды педагогикалық қолдау орталығы хаттамасы